Dy ish-komandantët e lartë të ushtrisë amerikane sesa amerikanët e ajrit të Evropës nuk janë ato që përballen me nivelet e tyre të raportuara nga Rusia, detyra e kreut amerikan të raketave për ajrore ajrore dhe kreu në Marinën amerikane i tha Radios Evropa e Lirë se pengimi i sulmeve “është gjithmonë si mes maces me miun”.
Deklarata e tillë në një kohë kur vendi evropiane po nisin një program masiv riarmatimi, i miratuar muajt e kaluar, ku mbrojtja ajrore është në krye të listave të prioriteteve.
“Shikoni çfarë ndodhi në qytetet e mëdha të qyteteve. Kjo gjë mund të ndodhë edhe në disa nga qytetet e mëdha të Evropës”, tha për Radion Evropa e Lirë Philip Breedlove, ish-komandant suprem i NATO-s në Evropë.
“Nëse jeni ulur diku dhe mendoni se jeni nën mburojë magjike si në programet e faqeve, nuk është vend i mirë për të qenë”, shtoi ai.
Bombardimet e përditshme të Rusisë ndaj tyre kanë ilustruar më shumë rëndësinë e mbrojtjes ajrore. Sipas një analize të realizuar në shkurt nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) në Uashington, Rusia ka lëshuar mesatarisht 24.3 raketa dhe droni në ditët e drejta që nga fillimi i nisjes së pushtimit të shteteve fqinje më 2022 – mbi 25. 000 në total.
Pasojat kanë qenë të ndërprerë, të cilat janë të mbrojtura dhe viktima të civile. Rusia ka një sërë raketash raketash, nga droni, bomba rrëshqitëse të epokës sovjetike, por që i ka modifikuar, e deri te raketat lundruese. Po ashtu, ka edhe të ndryshme të mbrojtjes ajrore.
Udhëheqësi i Task-Forcës 64 të Marinës amerikane, komandanti Mike Dwan, i tha Radios Evropa e Lirë se “fushat e mbivendosjes së zjarrit” të NATO-s kanë një lojë të plotë të mbrojtjes.
Dwan është i vendosur me Flotën e Gjashtë në Napoli të Italisë, por foli nga baza amerikane për mbrojtjen kundër raketave balistike në Redzikovo, në Poloni. Komanda e tij e bashkon këtë bazë, me një të ngjashme në Deveselu të Rumanisë dhe një flotë të bombarduesve amerikanë që operojnë nga Spanja.
Ata përdorin një sistem të quajtur Aegis për të shënjestruar raketat balistike.
“Ne e bëjmë këtë në atmosferën e sipërme, mbi 100 kilometra… Të gjitha këto pengime… po ndodhin në hapësirë”, tha Dwan.
Ky sistem u përdor me sukses dy herë vitin e kaluar kundër raketave balistike me rreze të mesme veprimi të Iranit, që kishin për shënjestër Izraelin. “Ne përdorim një teknikë, një zinxhir të konsideruar, shumë për mua që kemi këtu për një që vjen drejt NATO-s shtoi ai.
Sistemi mbështetet në një rrjet sensorësh, por kjo, sipas Breedlove, është edhe pika e tij e dobët.
“Për një kohë kishte këtë ndjesi të rreme se, në rregull, kemi Deveselun, kemi Poloninë, kemi këto dy kapacitete të mrekullueshme amerikane, por u dini ato filmat ku sheh qendra komanduese dhe çdo raketë që hidhet rrëzohet, ato janë trillime”, deklaroi ai.
Në një fushë të plotë me zhargon teknik, Breedlove iu referua me shkurtesën në anglisht (probaliteti i goditjes fatale). Ky varion nga 95 për qind në zonat me dendësi të lartë sensorësh, deri në vetëm 30 për qind në zona të tjera. Evropa, sipas tij, duhet të “forcojë rrjetin”.
Ai nuk pranoi të specifikojë se ku mund të bëhet kjo.
“Kombet e dinë këto pika se ku janë boshllëqet. Ne kemi sjellë në qendrat e simulimit të raketave dhe të kemi treguar si funksionon”, deklaroi ai.
Në Redzikovo ka tre raketahedhës, secili me nga tetë raketa. A mund të mbingarkohet kapaciteti i tij?
“Kjo mund të ndodhë”, tha Dwan.
“Këtu në Poloni, kemi përgjigje të plotësojmë paraprakisht për mbulim të prioritarizuar. Njësoj është edhe në rumanisht si dhe në sistemet tona në vend…. Një gjë e tillë është sikurse mac me miun: sa raketa po lëshohen dhe sa jemi në gjendje të rrëzuar”.
Por, Dwan theksoi rëndësinë e parandalimit. Nëse sistemi Aegis nuk arrin të ketë një raketë, atëherë do të aktivizohej një tjetër, si për shembull një bateri Patriot, për ta rrëzuar raketën.
“Mbrojtja me kompjuter se të gjithë” që “çdo armik i mundshëm duhet të mendojë dy herë, mund edhe tri apo katër herë” para sulmojë.
Breedlove tha se një tjetër dobësi kyç e NATO-s është mbrojtja kundër dronëve, një fushë ku Rusia tani ka më shumë aktivitete.
“Po përballemi me një sasi shkatërruese kapacitetesh me dronë që sulmojnë, dhe mbrojtja ajrore e Amerikës – e lërë më të Evropës – është e gjithë kjo për këtë lloj lufte, për këto përmasa”, tha ai.
Ben Hodge, ish-udhëheqësi i Ushtrisë amerikane në Evropë, ka pasur një studim të shkurtër për muajin e kaluar.
“E ne kurrë, kurrë nuk mjaftueshëm mbrojtje ajrore për të pasur pasur çdo gjë… Ne kemi prioritarizuar atë që duhet dini, deklaroi ai. “Nuk ekziston një mburojë totale”.
Hodges tha se planifikuesit ushtarakë të NATO-s do të marrin të dhëna për “ditën tipike” të sulmeve ruse në ruse, “dhe do t’i përdorë ato për të vlerësuar portet e Bremerhavenit, Gdanskut ose Klaipedas në Lituani, për shembull, dhe do të analizojnë një pajisje mjaft të mirë të ajrit dhe raketore? Nuk jam i sigurt se kemi”.
Gjermania udhëhoqi Iniciativën e Mbrojtjes Ajrore Evropiane (ESSI) në vitin 2022, pas fillimit të shtytjes së Rusisë. Duke bashkë 24 shtetet evropiane, kjo nismë ka për qëllimin e blerjes së përbashkët të sistemeve të mbrojtjes ajrore dhe raketore të ndërveprueshmërisë.
Por, disa shtete si Franca, Spanja dhe Italia, nuk u janë bashkuar nismës. Franca e ka kritikuar iniciativën për përfshirjen e sistemeve (si sistemet amerikane Patriot) dhe komponentëve joevropianë.
Hodges tha se avionët luftarakë të NATO-s kompensojnë disa nga dobësitë e Evropës.
“Forcat tona ajrore janë një pjesë e kësaj. Mendoj se mund të jetë në rritje e fuqisë ajrore që kemi, fokus me Finlandën dhe Suedinë… do të na ofrojë kapacitetet që ukrainasit të fluturojnë nuk i kanë për t’iu kundërvënë sulmeve ajrore dhe raketore ruse”.
Hodges shtoi se fuqia ajrore është gjithashtu një kontribut kyç i SHBA-së për mbrojtjen ajrore. Por, për sigurinë e Evropës për të cuar mbrojtjen e saj në një kohë të pasigurt lidhur me atë që do të ketë në SHBA-së për sigurinë e saj. Pra, si do të mbrohej Evropa pa rolin e SHBA-së?
“Boshllëku më i madh do të ishte Forca Ajrore e SHBA-së, paralajmërimi i saj, inteligjenca… dhe më pas kontributi i SHBA-së në komandën e ajrit të NATO-s në Ramshtajn”.
Komanda e Dwanit është një kapacitet i madh.
Iniciativ ESSI parashikon sistemeve të Arrow-3, të cilat mund të pengojnë raketa balistike. Por, kjo do të jetë kohë dhe kjo sistem nuk prodhon në Evropë, pasi janë krijuar nga Izraeli dhe SHBA-ja./REL