Disa orë pasi qendrat e votimit u mbyllën në Shqipëri, mbetet e paqartë nëse Partia Socialiste në pushtet siguroi një mandat të katërt historik apo nëse Partia Demokratike e opozitës kaloi përpara pas një fushate zgjedhore të ashpër. Politico shkruan se asnjë kanal lajmesh shqiptar nuk publikoi sondazhe daljeje, duke i lënë votuesit dhe vëzhguesit në errësirë rreth rezultatit të zgjedhjeve që shihen si kritike për rrugën e Shqipërisë drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Zyrtarët zgjedhorë presin që rezultati të dihet deri të martën.
“Sondazhet e daljes nuk u publikuan as nga kanalet lajmesh që njoftuan se do të kishin sondazhet e tyre natën e zgjedhjeve. Nuk ka një përgjigje të qartë se pse ndodhi kjo“, tha Lutfi Dervishi, një analist politik, për POLITICO.
Një sondazh i vetëm i publikuar nga Klan Kosova, një kanal lajmesh nga Kosova fqinje dhe faqja e lajmeve në gjuhën angleze, Albanian Post, e njohur për pikëpamjet e saj pro-qeveritare, tregon një fitore vendimtare për socialistët e kryeministrit Edi Rama me 51 përqind, me demokratët e Sali Berishës që mbeten ndjeshëm prapa me 38 përqind.
Transmetuesit nuk kanë ofruar asnjë shpjegim të qartë për vendimin e tyre për të mos publikuar sondazhet, duke publikuar histori normale si analiza mbi atë që mund të nënkuptojë një fitore për secilin kandidat ose mbi incidente të vogla si dëmtimi i një kutie votimi në rajonin e Kamzës.
“Mendoj se partitë politike në vend mund të kenë ushtruar presion mbi mediat që të mos dekurajojnë komisionerët që marrin pjesë në procesin e numërimit të votave”, shtoi Dervishi.
Gazetarët në Shqipëri janë nën presion të veçantë gjatë zgjedhjeve, sipas Reporterëve pa Kufij. Megjithatë, vendi renditet më lart në indeksin e lirisë së shtypit të organizatës sesa disa vende fqinje si Greqia, Kosova dhe Serbia. Në Shqipëri, kutitë e votimit udhëtojnë nga qendrat e votimit në qendrën e mbledhjes së votave të rrethit, ku zyrtarët numërojnë me dorë çdo votë nën sytë vigjilentë të monitoruesve të partive dhe vëzhguesve nga të gjitha partitë politike, si dhe organizatave të shoqërisë civile, në një përpjekje për të garantuar një numërim të drejtë dhe transparent.
Për shkak të karakterit të lartë të këtyre zgjedhjeve, të dyja partitë dukeshin të vendosura të inkurajonin komisionerët e tyre zgjedhorë dhe vëzhguesit e numërimit të votave që të siguroheshin që çdo votë të regjistrohet pa ndikimin më të vogël.
“Nëse del një sondazh daljeje dhe thotë se njëra palë humbi, kjo mund të kërcënojë seriozisht integritetin e procesit të votimit”,tha Dervishi.
Në një kthesë të rrallë ngjarjesh, media e vendit duket se ka formuar një omerta heshtjeje dhe ka vendosur të mos i publikojë sondazhet e tyre daljeje derisa Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të japë lajmin i pari. Reporterët vendas dhe ndërkombëtarë që mbulojnë zgjedhjet, përfshirë edhe për POLITICO, e kaluan mbrëmjen duke kontaktuar me transmetuesit kryesorë të lajmeve në vend, si Top Channel dhe Ora News, dhe nuk morën asnjë përgjigje të qartë se pse nuk u publikuan sondazhet daljeje.
Vota e diasporës
Shqipëria ka rreth 3.5 milionë votues të regjistruar, me të paktën 1.4 milionë qytetarë që jetojnë jashtë vendit. Për herë të parë në historinë demokratike të Shqipërisë, qytetarëve iu lejua të votonin nga jashtë vendit. Rreth 245,000 nga diaspora shqiptare janë regjistruar për të votuar, dhe rreth 190,000 morën pjesë në zgjedhjet e së dielës.
Përfshirja e parë e votave të huaja ka ngritur pyetje në lidhje me besueshmërinë e sondazheve të daljes dhe mund të ndihmojë në shpjegimin pse stacionet televizive zgjodhën t’i mos i publikojnë ato. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve është i detyruar të publikojë një numërim paraprak të votave brenda 48 orëve nga mbyllja e qendrave të votimit, por ka të ngjarë të ketë një parashikim të përgjithshëm herët të hënën në mëngjes.
Megjithatë, edhe rezultatet nga dy distrikte administrative që po zbatonin një program pilot për votimin elektronik në Vorë dhe distriktin e 10-të, që do të thotë se vota do të numërohej automatikisht vendosën ta shtyjnë njoftimin deri ditën tjetër.
Një përleshje shpërtheu midis vëzhguesve në qendrën kryesore të numërimit të votave në stadiumin Olimpik të Tiranës, pasi mbërritën kutitë e votimit që përmbanin vota nga diaspora nga Greqia. Vëzhguesit e Partisë Demokratike kërkuan që komisioni të rishikonte vlefshmërinë e fletëve të votimit, duke shkaktuar tensione në dyshemenë e stadiumit.
Lideri i opozitës, Sali Berisha, lëshoi një deklaratë duke i kërkuar Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të mos i nënshtrohej presionit për të nxituar procesin e numërimit të votave.
“Vota është në duart e komisionerëve të cilët mbajnë përgjegjësinë më të madhe. Asnjë votë nuk mund dhe nuk duhet të numërohet nën presion.”
Sondazhet parazgjedhore e vendosën Partinë Socialiste të Ramës në krye, megjithatë Partia Demokratike e opozitës luftoi për të ringjallur bazën e saj dhe për të bërë një rikthim, duke shkuar aq larg sa të punësonte ish-strategun e Trump, Chris LaCivita për të formësuar platformën e saj.
Nëse socialistët sigurojnë një mandat tjetër, Rama, i cili ka qenë në pushtet për 12 vjet, do të bëhej udhëheqësi më jetëgjatë i Shqipërisë që nga sundimtari komunist Enver Hoxha.