Vitin e kaluar, shpenzimet e pushtetit vendor arritën gjithsej në 74 miliardë lekë, nga të cilat pjesën më të madhe e zunë shpenzimet e personelit me 46% të totalit nga 43% që ishte pesha e këtij zëri në vitin 2023. Në anën tjetër, pesha e shpenzimeve për investime ra më tej në vitin 2024. Ky zë vitin e kaluar zuri 19% të totalit të shpenzimeve të pushtetit vendor nga 24% në vitin 2023.
Shpenzimet për personelin vendor po rriten vit pas viti për dy arsye. E para lidhet me transferimin e funksioneve të pushtetit qendror tek ai vendor, si rrjedhojë e zbatimit të reformës së decentralizimit dhe e dyta, nga rritja e pagave për administratën vendore nga shtatori i vitit, me një efekt shtesë në total 3 miliardë lekë. Rezultatet tregojnë se performanca e investimeve në bashkitë e vendit nuk po ecën me të njëjtat ritme si investimet në burimet njerëzore.
Sipas të dhënave zyrtare nga Ministria e Financave, vitin e kaluar pushteti vendor realizoi vetëm 43% të programit të investimeve më 2024. Nga 46,3 miliardë lekë të planifikuara u investuan vetëm 19,9 miliardë lekë, ose më pak se gjysma e programit. Paaftësia e bashkive për të alokuar investimet vjen në një kohë kur ato janë para nevojave të mëdha për të investuar sidomos në infrastrukturën e rrugëve lokale vendore.
Të dhëna më të detajuara tregojnë se fondin më të madh të investimeve e kishte Bashkia e Tiranës me rreth 18 miliardë lekë më 2024, por ka arritur të investojnë vetëm 6,1 miliardë lekë ose 34% të programit. Bashkia e Durrësit e cila është mikpritësja kryesore e turistëve në vend dhe me nevoja të mëdha në infrastrukturën vendore ka realizuar vetëm 50% të programit të investimeve për vitin 2024. Nga rreth 4 miliardë lekë të programuara ka realizuar vetëm 2 miliardë prej tyre.
Në bashkitë me qendër prefekture shihet se Vlora kishte realizimin më të dobët me vetëm 17% të programit. Më 2024 u investuan vetëm 251 milionë lekë nga 1,4 miliardë lekë që ishte programi vjetor. Bashkia e Vlorës ka të zhvilluar turizmin detar me vijën bregdetare më të bukur në vend, teksa nevojat për investime sidomos në menaxhimin e mbetjeve dhe furnizimin me ujë ende janë të mëdha.
Reforma territoriale më të mëdhatë e dekadës së fundit synoi të rrisë pavarësinë e bashkive dhe kapacitet e tyre duke transferuar më shumë burime financiare dhe kompetenca. Por gati 10 vite pas zbatimit të kësaj reforme, ende ka paqartësi dhe konfuzion ndërmjet funksioneve themelore.
P.sh. pushteti qendror ka transferuar shërbimet e zjarrfikësve dhe mirëmbajtjes së rrugëve lokale, pyjeve etj., tek vendori, por nuk i ka shoqëruar me fonde. Bashkitë vuajnë nga mungesa e kapaciteteve të afta njerëzore për të menaxhuar projekte zhvillimi në favor të komunitetit. Pushteti vendor ka një peshë të madhe për të cilësinë e jetesës së komuniteteve ku ato ushtrojnë funksionet./ Monitor