“Associated Press” shkruan se autoritetet italiane transferuan këtë të premte 40 emigrantë pa leje për të qëndruar në vendin e tyre, në qendrat e paraburgimit të migracionit të administruara nga italianët në Shqipëri. Kjo, sipas ekspertëve të migracionit, është hera e parë që një vend i Bashkimit Evropian dërgon migrantë të refuzuar në një komb jashtë BE-së që nuk është as i tyri dhe as një vend ku ata kishin kaluar tranzit gjatë udhëtimit të tyre.
Një anije ushtarake me emigrantët u nis nga porti italian i Brindisit dhe mbërriti disa orë më vonë në portin shqiptar të Shëngjinit, rreth 65 kilometra në verilindje të kryeqytetit, Tiranë. Emigrantët u panë duke u transferuar me autobusë dhe furgona nën masa të rrepta sigurie në një qendër italiane në Shëngjin, ku do të përpunohen përpara se të transferohen në një qendër të dytë në Gjadër, gjithashtu e administruar nga autoritetet italiane.
Qeveria italiane nuk ka bërë publike kombësitë e tyre apo detaje të tjera. Të dy objektet në Shëngjin dhe në Gjadër u ndërtuan fillimisht për të përpunuar kërkesat për azil të personave të shpëtuar në Detin Mesdhe nga Italia. Por që nga inaugurimi i tyre në tetor, gjykatat italiane i kanë ndaluar autoritetet që t’i përdorin ato dhe grupe të vogla emigrantësh të dërguar atje janë kthyer në Itali.
Qeveria italiane e kryeministres Giorgia Meloni, qe udhëheq nga e djathta ekstreme, miratoi një dekret muajin e kaluar që ndryshoi përdorimin e qendrave shqiptare të përpunimit të shpejtë të azilit për të përfshirë mbajtjen aty edhe të azilkërkuesve të refuzuar me urdhër dëbimi.
Nuk është e qartë se sa kohë mund të mbahen emigrantët në Shqipëri. Në Itali ata mund të ndalohen deri në 18 muaj në pritje të dëbimit. Qasja e re e Melonit për të dëbuar emigrantët u bën jehonë deportimeve të fundit të presidentit amerikan Donald Trump të emigrantëve të kombësive të ndryshme në Panama. Kjo është gjithashtu në përputhje me një propozim të fundit të Komisionit të BE-së që, nëse miratohet, do t’i lejojë vendet anëtare të BE-së të krijojnë të ashtuquajturat “nyje kthimi” jashtë vendit.
Disa ekspertë dhe grupe të të drejtave vënë në dyshim transferimet
Ekspertët e migracionit të kontaktuar nga Associated Press thanë se është e paqartë se sa të ligjshme ishin veprimet e Italisë. Meghan Benton nga Instituti i Politikave të Migracionit tha se masa ka të ngjarë të kundërshtohet në gjykatë. Duke folur nga Toulouse, Francë, Benton tha se vendet e tjera të BE-së janë të interesuara të bëjnë të njëjtën gjë, duke përfshirë Holandën me Ugandën.
Francesco Ferri, një ekspert i migracionit në ActionAid, i cili ishte mes një grupi organizatash joqeveritare dhe ligjvënësish italianë që vizituan Shqipërinë për të ndjekur transferimin e emigrantëve, tha se autoritetet italiane nuk kanë arritur të sqarojnë se çfarë ndodh me migrantët pasi të dërgohen në Shqipëri. Ai tha se nuk ka asnjë legjislacion në ligjin italian, as në ligjin e BE-së, as në marrëveshjen Shqipëri – Itali që do të lejonte azilkërkuesit e refuzuar të dëbohen drejtpërdrejt nga Shqipëria, duke e bërë të paqartë qëllimin e transferimit.
“Për ne është e papranueshme,” tha Ferri.
Qendrat shqiptare u hapën në tetor, por ato mbetën në thelb joaktive për shkak të pengesave ligjore dhe kundërshtimit të gjerë nga shoqatat e të drejtave të njeriut, të cilat besojnë se shkelin ligjet ndërkombëtare dhe vënë në rrezik të drejtat e emigrantëve.
Marrëveshja e nëntorit 2023 midis Italisë dhe Shqipërisë – me vlerë rreth 800 milionë euro për 5 vjet – lejon që deri në 3 000 emigrantë të kapur nga roja bregdetare italiane në ujërat ndërkombëtare të strehohen çdo muaj në Shqipëri derisa të shqyrtohen kërkesat për një azil të mundshëm në Itali ose për riatdhesim.
Italia ka pranuar të mirëpresë ata emigrantë të cilëve u jepet azil, ndërsa ata të cilëve u refuzohen aplikimet përballen me deportim direkt nga Shqipëria.
Tre grupet e para prej 73 emigrantësh të transferuar atje në tetor, nëntor dhe janar kaluan vetëm disa orë në Shqipëri dhe u kthyen në Itali pasi magjistratët italianë refuzuan të konfirmonin ndalimin e tyre në vendin jashtë BE-së.
Deri më tani këtë vit, 11 438 emigrantë kanë zbritur në brigjet italiane, më pak se 16 090 që mbërritën për të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Shumica kanë ardhur nga Bangladeshi, i ndjekur nga Siria, Tunizia dhe Egjipti, sipas Ministrisë së Brendshme italiane. Kalimet e parregullta kufitare ishin 31% më të ulëta në të gjithë Bashkimin Evropian sipas shifrave të publikuara të premten nga Agjencia e Rojës Kufitare dhe Bregdetare të BE-së Frontex. ©Associated Press, LAJME24